Pendname, Feridüddin-i Attar,

ESENLİK SEBEPLERİ

Ey Aziz; Esenliği arıyorsan onu dört şeyde bulabilirsin. Emniyette olmak aile saadeti sonra vücut sağlığı feragattir. Bu nimetlere sana bir ehemniyet hasıl olursa hafiyet ondan bir nişan olur. Aşıkta keder neyler gam halkı cihanındır. Acının anlamsızlığı yaşamın anlamıdır.

Feragatli bir gönülle beraber sağ ve esen olursan dünyada başka bir şey aramak gerekmez. Ey oğul; elinden gelirse nefsin dileklerini yerine getirme ki nefsin tuzağına düşmeyesin. Nefsinin heveslerini ayak altına al. Ona hoşlandığı şeyleri haz ver. Nefis ile şeytan seni yoldan çevirir kuyuya düşürür. Nefsinin başına vur, onu daima hor tut. Elinden gelirse pisliklerden uzaklaştır.
Kötü nefsini doyuran kimseler onu günah işlemekte kahraman yaparlar. Boğazını her lezzetten uzak tut ki her belaya he günaha girmeyesin. Karnını dudaklarına kadar su ve yemekle doldurma. Hayvan gibi kendine ahır arama. Oruçlu değilsen gündüzleri çok yemek yeme. Hayvan değilsen o kadar fazla tıkanma. Ey bütün gece sabaha kadar uyuyan zavallı yarın yatacağın karanlık toprağa da bir kandil yak.
Uyku ve yemek hayvanların adetinden başka bir şey değildir. uyuyanlara bu nimetten pay yoktur. Ey oğul; kalk uyan ki yarın çok uyuyacaksın. Kendinden haberin varsa uyan demeden önce yerinden fırla. Bu alçak dünyaya gönül bağlamak hatadır. Eteğini ondan toplarsan daha yerinde olur. gönlünü bu bayağı dünyaya ne bağlıyorsun? Burada ebedi kalacak değilsin ki. Ey zavallı; dışını süslemeye bakma. Bir ay parçası gibi için nur olsun.
Her güzel görünen surete talip olma. Atlas ve diba sevdasına koşma. Kuru sevdalardan geçte tanrıya kul ol. Sana vücut sağlığı lazımsa eski hırka da yetişir. Yün hırkayı omuzla. Muratsız yaşamının zevkine er (dünya kaygılarından sıyrıl) Ey hırkasını sırtına çeken derviş önce kalbini kibirden temizle. Ahiret nasibi istiyorsan git o süslü elbiselerden soyun.
Tekellüfsüz ol. Süs saltanat isteme. Rahat ve tembelliği bir tarafa bırak. Dünyada güzellik arama. Sırtında süslü elbisen, altında yatacak yatağın olmamasını dile. Sofu gibi yün palaslar içinde geçin. Tanrı sıfatı ile sıfatlan. Yol adamına (tanrı erlerine) hasır halı yerine geçer. Sonunda yastığı kerpişten olacak değil mi?
Esma-i hüsnayı zikret.

DERVİŞLİK SIFATI VE DERVİŞLERİ SEVME BAHSİ
Eğer aklın ilmine yakın ise derviş ol. Dervişle otur.
Dervişlerden başkalarıyla düşüp kalkma. Elinden gelirse onların gıybetinde bulunma. Dervişler sevgisi cennetin anahtarıdır. Onların düşmanları lanete layıktır. Dervişin libası abadan başka bir şey değildir. o Murat ve boğaz peşinde koşmaz. Nefsinin başına ayağını koymayan yiğit. Tanrı katına nereden yol bulabilir. Tembellikten kurtulan herkes nefsinin arzularını yenen bir sultan olur.
Tanrı yolunun erleri saray ve bağ sevdasında değildirler. Onların gönüllerinde dert ve dağdan başka bir şey yoktur. İstersen sarayını göklere yükselt. Nihayet topraklar altında gaip olup gideceksin. İstersen Rüstem gibi kudret ve şevketin olsun yerin behramı- Gür gibi mezar olacaktır. Keyhusrev gibi uzun yıllar saltanat sürsen de sonunda yine bir mağranın içinde kalacaksın. Ey oğul; Ahiretten kafil olma bu dünya varlıklarına o kadar da sevinme.
Cihanın belalarına karşı sabırlı ol. Nimet zamanında Allah’â şükret.

TALİHSİZLİK ALEMETLERİ
Dört şey bedbahtlık eseridir. Cahillik, tembellik bunlar çok zordur. Hele bikeslik (kimsesizlik) nakeslik (bayağlık) bütün bu dört alamet kötü talihin belirtileridir. Kulluk sevdasında koşanlar şüphesiz ki saadet ehli olurlar. Her kim kendi heveslerini ayak altına alırsa nefisçiliği ile savaşabilirler.
Cihan da yalnız uyku ve yiyecek düşüncesinde olan kimse kıyamette ateşten kurtulamaz. Murat ve arzularından yüz çevir de tanrı katına yönel. Murat sürmenin yolu Muratsız kalmayı gerektirir. Tanrı adamı iyi ün bırakmaya çalışır. Ey biricik Oğul; madem ki Allah’ın emirlerini nehyini tutuyorsun murdar nefsin arzularına uyma. Allah’ın emirleri ve nehiyelerini Kur’an dan dinle. Dünya sevinç yerleri değildir. Aklını başına al!
Bahtiyarlık sevdasından vazgeçenlerdir ki, aksine olarak yaşamanın zevkine ermiş olurlar.